• ضربان قلب سریع

• نفس‌ تنگی

• مشکل تنفس هنگام انجام کارهایی مانند راه رفتن، بالا رفتن از پله‌ها و یا حتی صحبت کردن

• سرگیجه

• درد قفسه سینه

• تورم دست یا پا

• رنگ پریدگی پوست، ناخن، دهان و لثه

• خستگی شدید

خستگی و ضعف شدید اغلب علامتی است که بیشتر افراد را آزار می‌دهد. 

آزمایش‌های نشان دهنده علت کم خونی:

شمارش کامل خون (CBC) یک آزمایش خون است که سطح هموگلوبین و دیگر ویژگی‌های گلبول‌های قرمز شما را اندازه‌ گیری می‌کند (مانند اندازه آن‌ها). این آزمایش نه‌ تنها کم‌ خونی را نشان می‌دهد، بلکه می‌تواند به پزشک شما در پیدا کردن دلیل کم خونی کمک کند.

ممکن است به آزمایش‌های دیگری نیاز داشته باشید تا به پیدا کردن آنچه باعث کم خونی می شود کمک کند. این آزمایش‌ ها شامل موارد زیر است:

• آزمایش‌های شیمی خون برای بررسی عملکرد اعضا و سطح ویتامین‌ها و مواد معدنی.

• آزمایش خونی به نام شمارش رتیکولوسیت (Reticulocytes) گلبول‌های قرمز بسیار جوانی هستند که فقط از مغز استخوان آزاد می‌شوند، بنابراین این آزمایش نشان می‌دهد که تعداد سلول‌های قرمز جدید بدن شما چند عدد است.

• آزمایش مغز استخوان

• آزمایش خون برای بررسی سطح آهن خون

• آزمایش مدفوع برای بررسی خون (بنام آزمون خون پنهان در مدفوع یا FOBT)

 

کم خونی موجب چه مشکلی می شود؟

فهمیدن علت کم‌ خونی مهم است، اما اولین چیزی که پزشک باید بداند این است که شدت این مشکل چقدر است؟

کم‌ خونی می‌تواند کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد. کم خونی می‌تواند باعث خستگی شود زیرا سلول‌های بدن به‌ اندازه کافی اکسیژن دریافت نمی‌کنند. در بعضی موارد این کمبود اکسیژن ممکن است به‌ اندازه کافی برای تهدید کردن زندگی‌تان بد باشد. کم خونی می‌تواند موجب کار بیشتر قلب شود، بنابراین اگر دچار مشکل قلبی هستید، کم‌ خونی می‌تواند آن را بدتر کند.

شدت کم خونی چقدر است؟

پزشکان اغلب شدت کم خونی را از روی هموگلوبین خون شما تعیین می‌کنند. باوجود اینکه علائم شما ممکن است با هموگلوبین مطابقت نداشته باشند، پزشکان در هنگام تصمیم‌ گیری برای درمان کم‌ خونی از این روش استفاده می‌کنند.

• کم خونی خفیف: هموگلوبین بین 10 و حد پایین‌ طبیعی برای سن، جنس و تعریف آزمایشگاه

• کم خونی متوسط: هموگلوبین 8 تا 10 گرم در دسی لیتر

• کم‌ خونی شدید: هموگلوبین 8 تا 5/6 گرم در دسی لیتر

• کم خونی تهدید کننده زندگی: هموگلوبین کمتر از 5/6

برخی از نشانه‌های جدی کم‌ خونی:

• درد قفسه سینه

• ضربان قلب سریع

• تورم پاهای شما

• احساس سرگیجه یا منگی

• احساس تنگی تنفس وقتی که کار می کنید

اگر هرکدام از این علائم را دارید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید

 

کم‌ خونی چگونه درمان می‌شود؟

2 هدف اصلی درمان کم‌ خونی عبارتند از:

• درمان علت کم‌ خونی.

• افزایش سطح هموگلوبین تا بهبود علائم.

بسته به علت کم‌ خونی، درمان آن ممکن است شامل مواردی مانند خوردن غذاهای غنی از آهن، داروها، تأخیر یا تغییر برخی درمان ها باشد. اگر نیاز است که سطح هموگلوبین سریعاً بالا برود، ممکن است یک تزریق گلبول های قرمز داده شود.

 

مواد غذایی غنی از آهن برای کم‌ خونی:

اگر کم‌ خونی شما خفیف باشد، از شما خواسته می‌شود سعی کنید غذاهای غنی از آهن بخورید؛ غذاهای حاوی مقدار زیاد آهن عبارتند از:

• گیاهان سبز تیره

• سبزیجات برگی

• سیب‌زمینی شیرین

• آلو و کشمش

• زردآلو و هلو خشک

• لوبیا

• گوشت و ماهی

• نان، غلات و ماکارونی غنی‌شده

صلیب سرخ آمریکا لیست کاملی از مواد غذایی غنی از آهن را در وب‌ سایت خود دارد: www.redcrossblood.org

داروهای درمان کم خونی:

داروهای مختلف زیادی برای درمان کم‌خونی استفاده می‌شود اما مدت‌ زمان بیشتری طول می‌کشد تا تاثیر کند. در برخی موارد آهن، ویتامین B12 و مکمل اسیدفولیک می‌تواند کمک کند. همچنین یک‌شکل آهن مایع وجود دارد که می‌تواند بدرستی به خون شما تزریق شود (به‌عنوان تزریق IV)

راه دیگر درمان کم‌ خونی در برخی از بیماران این است که از داروهایی استفاده کنند که به بدن اجازه می‌دهد گلبول‌های قرمز بیشتری تولید کند. این داروها مانند هورمون (اریتروپویتین) ساخته‌شده توسط کلیه‌ها کار می کنند و به بدن برای اینکه خود، سلول‌های قرمز جدید بسازد کمک می کنند. اگر یکی از این داروها توصیه شود، ارائه‌دهنده مراقبت‌های سلامتی با شما درباره خطرات و مزایای دارو صحبت می کند. این داروها می‌توانند عوارض جانبی بسیار جدی ایجاد کنند. بااین‌ حال، آن‌ها می‌توانند به بیماران دریافت‌ کننده شیمی درمانی کمک کنند، سطح هموگلوبین بالاتر و نیاز به تزریق خون کمتری داشته باشند. و ممکن است به بهبود تدریجی علائم کم خونی کمک کند.

این داروها به پوست تزریق می شوند و معمولاً حداقل 2 هفته طول می‌کشد تا تأثیر بگذارند.

________________________________________

ساناز عبدالرضاپور-سوپروایزر آموزش سلامت

منبع: 2017 American Cancer Society