مرکز آموزشی درمانی آنکولوژی امیر
غربالگری در سرطان چیست؟!
.
غربالگری به تشخیص و شناسایی زودهنگام سرطان کمک می‌کند.
غربالگری سرطان عبارت است از مجموعه‌ای از تست‌های پزشکی که اگر پاسخ تست غربالگری منفی بود، خیال فرد آزمایش دهنده آسوده می‌گردد، اما اگر پاسخ مثبت بود دال بر وجود سرطان نیست، بلکه فرد را ملزم به انجام آزمایش‌های تکمیلی و پیگیری می‌نماید.
چنانچه در آزمایش‌ها تکمیلی نیز وجود سرطان تأیید شد به دلیل تشخیص زودهنگام از طریق غربالگری جای هیچ‌گونه نگرانی برای فرد نیست چرا که اساساً هدف اصلی انجام غربالگری این است که سرطان را در مراحل اولیه یعنی زمانی که هیچ علائم و نشانه‌ای ندارد، شناسایی کند که به دنبال این تشخیص به هنگام، دوره درمان کوتاه‌تر و در دسترس تر و نتیجه‌بخش‌تر خواهد بود و به دنبال آن میزان بقا افزایش می‌یابد.
نکته بسیار حائز اهمیت این است که هنگامی‌که پزشک پیشنهاد غربالگری می‌دهد، به این معنا نیست فرد مبتلا به سرطان می‌باشد بلکه تست غربالگری زمانی انجام می‌شود که فرد هیچ علامت یا نشانه‌ای از سرطان ندارد و صرفاً هدفی جز پیشگیری نخواهد داشت.
1) کاهش یا حذف مرگ بر اثر سرطان در سرطان‌هایی که تا 90 درصد قابل‌درمان هستند.
2) کاهش تعداد افرادی که سرطان در آن‌ها، توسعه‌یافته و به مرحله پیش‌رونده می‌رسد.
تست های غربالگری متداول در تشخیص سرطان:
سرطان سینه
ماموگرافی: ماموگرافی نوعی استفاده از اشعه ایکس در تشخیص تومورهای سرطانی موجود در سینه می‌باشد. تصویری که توسط ماموگرافی تولید می‌شود، ماموگرام نامیده می‌شود که می‌تواند تومورها و نشانه های غیر طبیعی موجود در بافت سینه را نشان دهد که یک تست غربالگری کارآمد به‌شمار می‌آید. ماموگرافی باید از سن 40سالگی به‌صورت سالیانه آغاز شود و بعد از سن 70سالگی هر سه سال یک‌بار انجام شود. غربالگری به شیوه ماموگرافی منجر به کاهش 30درصد مرگ‌ومیر ناشی از سرطان سینه در زنان 70-45 سال می‌شود. البته لازم است ذکر شود که ماموگرافی برای سنین پایین‌تر از 40 سال به دلیل متراکم بودن بافت سینه از حساسیت کمتری برخوردار است و سونوگرافی جایگزین خوبی برای غربالگری در این سنین می‌باشد.
سرطان دهانه رحم
تست پاپ اسمیر: سرطان دهانه رحم از شایع‌ترین سرطان‌ها در زنان خصوصاً در کشورهای جهان سوم می‌باشد. در کشورهای پیشرفته این سرطان به دلیل انجام تست‌های غربالگری از نظر میزان شیوع کاهش‌یافته‌است. تست پاپ اسمیر یک نمونه‌برداری از سلول‌های دهانه رحم می‌باشد که به‌طور میانگین باید هر شش ماه تا یک سال در زنان متأهل انجام شود و تا سن 60 سالگی این تست به‌صورت سالانه انجام گیرد و بعد از 60 سالگی در صورت منفی بودن نتایج پیشین، دیگر نیازی به غربالگری نیست.
آزمایش ویروس پاپیلومای انسانی: (HPV) این آزمایش در جریان پاپ اسمیر انجام می‌شود و ممکن است این ویروس در نمونه‌برداری از دهانه رحم شناسایی شود که از ریسک فاکتورهای سرطان دهانه رحم می‌باشد.
سرطان کولورکتال(روده بزرگ)
کولونوسکوپی:در طی این روش پزشک متخصص یک وسیله منعطف به نام کولونوسکوپ را که مجهز به دوربین و نور می‌باشد را وارد رکتوم می‌کند و تمام موارد غیرطبیعی ازجمله پولیپ‌ها و توده‌ها را مشاهده و شناسایی می‌کند. در مواقعی نیز هیچ‌گونه مورد غیرطبیعی یافت نشده و فرد مورد غربالگری سالم می‌باشد. غربالگری از طریق کولونوسکوپی در سنین 70-50 سال انجام می‌شود و حداقل هر ده سال یک‌بار باید تکرار شود.
وجود خون مخفی در مدفوع(FOBT): در این تست آزمایشگاهی مدفوع را ازنظر وجود خون مخفی موردبررسی قرار می‌دهند؛ که به تشخیص انواع پولیپ‌ها و سرطان‌ها در مراحل اولیه می‌باشد. انجام این تست غربالگری از 45سالگی هردو سال یک‌بار توصیه می‌شود.
سرطان پروستات
تست Digital Rectal Examination:DRE
در واقع تستی می‌باشد که حین آن اورولوژیست با دستکش، انگشت آغشته به روغن را وارد رکتوم می‌کند تا سطح پروستات را از لحاظ وجود انواع موارد غیرطبیعی و نامنظم بررسی نماید که در سنین بالای 40 سال بهتر است که به منظور غربالگری انجام شود.
آزمایش PSA (Prostate Specific Antigen): این تست غربالگری بسیار راحت و در دسترس می‌باشد و شامل اندازه‌گیری سطح ماده‌ای به نام PSAدر خون می‌باشد که چنانچه میزان آن از حد طبیعی بالاتر باشد مشکوک به سرطان پروستات بوده و فرد را ملزم به انجام آزمایش‌ها تکمیلی می‌کند.
نظر دهید